Wednesday, September 26, 2007

سرامیک


دید کلی از زمانی که انسان غارنشینی را به قصد یافتن مکان زیست بهتر ، پشت سر گذاشت، با مصالح ساختمانی سر و کار پیدا کرده بود. بدیهی است که این مواد از نوع موجود در طبیعت بود، مانند پوست برای بنا کردن خیمه و یا گل و سنگ برای تهیه مسکن دائمی‌. بعدها بشر آموخت که از قطعات چوب و تخته و میخ و پیچ برای استحکام بنا استفاده کند و موادی مانند آهک ، ساروج و سیمان را برای اتصال محکم‌تر قطعات سنگ و یا چوب به یکدیگر بکار بگیرد، ولی خاک رس مهمترین ماده اولیه تهیه بسیاری از مصالح ساختمانی است. خاک رس به صورت ناخالص در تهیه کوزه ، گلدان هاى گلی ، ظروف سفالی ، اشیا و لوله‌هاى سفالی ، سرامیک ، سیمان و به صورت خالص ، در تهیه ظروف چینی و … مصرف می‌شود.تعریف از نظر واژه: سرامیک به کلیه جامدات غیر آلی و غیر فلزی گفته می‌شود.
* از نظر ساختار شیمیایی: کلیه موادی که از مخلوط خاک رس با ماسه و فلدسپار در دمای بالا بدست می‌آیند و توسط توده شیشه مانندی انسجام یافته و بسیار سخت و غیر قابل حل در حلال‌ها و تقریبا گداز ناپذیر می‌‌باشند، سرامیک نامیده می‌شوند.
نقش اجزای سه‌گانه در سرامیک
* خاک رس: موجب نرمی ‌و انعطاف و تشکیل ذرات بلوری سرامیک می‌شود.
* ماسه: قابلیت چین خوردن ، پس از خشک و گرم شدن و تشکیل ذرات بلوری سرامیک را کاهش می‌دهد.
* فلدسپار: در کاهش دادن دمای پخت و تشکیل توده شیشه‌اى و چسباننده ذرات بلوری سرامیک موثر است.
خواص سرامیک‌هاخواص سرامیک‌ها بسته به نوع و درجه خلوص هر یک از اجزای اصلی ، مواد افزودنی ، لعاب ، زمان حرارت دادن ، مواد اکسنده و کاهنده‌هاى موجود در محیط ، تغییر می‌کند. در قرن حاضر صنعت سرامیک سازی توسعه و تنوع شگرفی یافته و اهمیت و کاربردهای آن نیز وسعت پیدا کرده است.سرامیک‌های ویژه
* مقره‌های برق:که عایقهای خوبی برای گرما و برق هستند و در آنها از Al۲O۳ ، Zr۲O۳ استفاده می‌شود.
* سرامیک‌های مغناطیسی:در در این نوع سرامیک از اکسیدهای آهن استفاده می‌شود. مهمترین کاربرد آنها در تهیه عنصرهای حافظه در کامپیوتر است.
* سرامیک‌های شیشه‌اى:وقتی شیشه معمولی پس از تهیه در دمای بالایی قرار گیرد، تعداد قابل توجهی از ذرات بلور در آن تشکیل می‌شود و خاصیت شکنندگی آن کم می‌گردد و بر خلاف شیشه‌های معمولی دیگر ، ایجاد یا پیدایش شکاف کوچک در آنها ساری نمی‌باشد،‌ یعنی این شکافها خود به خود پیشرفت نمی‌کنند. از این نوع سرامیک‌ها برای تهیه ظروف آشپزخانه یا ظروفی که برای حرارت دادن لازم باشند، استفاده می‌شود که آن را اصطلاحا پیروسرام می‌نامند.
لعابها و انواع آنهالعابها طیف وسیعی از ترکیبات آلی و معدنی را در بر می‌گیرند. لعاب مربوط به سرامیک معمولا مخلوط شیشه مانندی متشکل از کوارتز ، فلدسپار و اکسید سرب (PbO) است. این اجزا را پس از آسیاب شدن و نرم کردن به صورت خمیری رقیق درمی‌‌آورند. آنگاه وسیله سرامیکی مورد نظر را در این خمیر غوطه‌ور کرده و پس از سرد و خشک شدن ، آن را در کوره تا دمای معین حرارت می‌دهند. پس از لعاب دادن روی چینی ، روی آن مطالب مورد نظر را می‌نویسند و یا طرح مورد نظر را نقاشی می‌کنند و دوباره روی آن را لعاب داده و یک بار دیگر حرارت می‌دهند. در این صورت وسیله مورد نظر پرارزش‌تر و نوشته و طرح روی آن بادوام‌تر می‌شود.
لعابها در انواع زیر وجود دارند:
* لعاب بی‌رنگ: این نوع لعاب که برای پوشش سطح چینی‌های بدلی ظریف بکار می‌رود، بی رنگ و شفاف است و از مخلوط کلسیم و سیلیس و خاک چینی سفید تهیه می‌شود.
* لعاب رنگی: برای رنگ آبی از اکسید مس (Cu۲O) ، برای رنگ زرد از اکسید آهن (FeO) و برای رنگ سبز از اکسید کروم (font dir=”ltr”>Cr۲O۳) ، برای رنگ زرد از کرومات سرب و برای رنگ ارغوانی از ارغوانی کاسیوس استفاده می‌شود.
* لعاب کدر: این نوع لعاب که برای پوشش چپنی‌های بدلی معمولی بکار می‌رود و از مخاـوط SnO۲ , PbO , SiO۲ , Pb۳O۴ ، نمک و کربنات سدیم تهیه می‌‌شود که آن را پس از ذوب کردن ، سرد کردن و پودر کردن ، در آب به صورت حمام شیر در می‌آورند و شئی لعاب دادنی را در آن غوطه‌ور می‌کنند.
ظروف لعابیظروف لعابی درواقع ، نوعی ظروف آهنی هستند که سطح آنها را به منظور جلوگیری از زنگ زدن ، از لعاب می‌پوشانند. البته این نوع ظروف را نباید زیاد گرم یا سرد و یا پرتاب کرد و یا اینکه تحت ضربه قرارداد، زیرا لعاب سطح آنها ترک برداشته و می‌ریزد.
انواع چینیچینی‌ها در واقع از انواع سرامیک محسوب می‌‌شوند و به دو دسته چینی‌های اصل یا سخت و چینی‌های بدلی تقسیم می‌شوند.
* چینی‌های اصل:o چینی ظرف: که می‌توان آن را نوعی شیشه کدر دانست، مانند ظرف چینی معروف به سور. از ویژگیهای این نوع چینی آن است که لعاب رنگی را به خود می‌‌گیرد.
o چینی سیلیسی: این نوع چینی که به چینی لیموژ معروف است، درکشورهای فرانسه ، ژاپن و چین تهیه می‌‌شود. مواد اولیه آن خاک چینی سفید ، شن سفید و فلدسپار است.
o چینی آلومینیوم‌دار: این نوع چینی به نام چینی ساکس و بایو در فرانسه تهیه می‌‌شود و دارای Al۲O۳ , SiO۲ , CaO است.
* چینی‌های بدلی: خمیر این نوع چینی‌ها ترکیبی حد واسط از خمیر سفال و خمیر چینی‌های ظریف است. در نتیجه سختی آنها از چینی‌های اصل کمتر است. از این رو ، حتما باید آنها را با لعاب بپوشانند. این نوع چینی‌ها خود به دو دسته تقسیم می‌شوند:
o بدل چینی‌های معمولی که خمیر آنها رنگی است و از این رو ، با لعاب کدر پوشانیده می‌شود.
o بدل چینی ظریف که خمیر آنها مانند خمیر چینی بی‌رنگ است اما بر خلاف چینی در مقابل نور شفاف نیست. معمولا سطح این نوع چینی‌ها را از لعاب بی‌رنگ ورنی مانند و شفاف می‌پوشانند تا ظاهری مانند چینی اصل است.

کتابهاباموضوع سرامیک

نام کتاب : سراميك نويسنده : - محل نشر : تهران ناشر : صندوق كار آموزي سال : ١٣٥٦ نام کتاب : كاربرد اشعه مادون قرمز و ميكروويو در خشك كردن سراميك ها نويسنده : - محل نشر : تهران ناشر : شركت مهندسي سراميك و شيشه ايران سال : ١٣٧٢ نام کتاب : *اندازه گيري جريان سيالات نويسنده : پرابراژنسكي ، ويكتور محل نشر : - ناشر : شركت نقره سازي ايران ، مركز آموزش و تحقيقات سراميك ، هسته خودكفايي صنعت چيني سال : ١٣٧٠ نام کتاب : آشنايي با اسپري دراير نويسنده : رستم خاني ، محمد محل نشر : - ناشر : شركت مقره سازي ايران ، مركز آموزش و تحقيقات سراميك ، هسته خودكفايي صنعت چيني سال : ١٣٦٩ نام کتاب : كوره هاي سراميك نويسنده : كيوتاني ، كي ميو محل نشر : تهران ناشر : مركز نشر دانشگا هي سال : ١٣٧٢ نام کتاب : *كوره هاي پخت محصولات سراميكي Kilns كيلنز نويسنده : رودز، دانيل ، ١٩١١- محل نشر : - ناشر : شركت مقره سازي ايران ، مركز آموزش و تحقيقات سراميك سال : ١٣٦٩ نام کتاب : سراميك : كاربرد و عرصه هاي نوين آن نويسنده : - محل نشر : مشهد ناشر : آستان قدس رضوي ، معاونت فر هنگي سال : ١٣٦٥ نام کتاب : ابزار هاي ساده ساخت محصولات سراميك نويسنده : سازمان توسعه صنعتي سازمان ملل متحد محل نشر : - ناشر : شركت نقره سازي ايران ، مركز آموزش و تحقيقات سراميك ، هسته خودكفايي صنعت چيني سال : ١٣٦٩ نام کتاب : دائره المعارف سراميكDictionary of Ceramic= نويسنده : مسعود، ابرا هيم محل نشر : شيراز ناشر : نويد شيراز سال : ١٣٧٦ نام کتاب : تكنولوژي سراميكهاي ظريف نويسنده : رحيمي ، افسون ، ١٣٣٠- محل نشر : تهران ناشر : شركت صنايع خاك چيني ايران سال : ١٣٦٨-١٣٦٩ نام کتاب : نگرشي بر جنبه هاي تئوري و عملي تبادل يون نويسنده : گريمشاو، ركس محل نشر : - ناشر : شركت نقره سازي ايران ، مركز آموزش و تحقيقات سراميك ، هسته خودكفايي صنعت چيني سال : ١٣٧٠ نام کتاب : شكل دادن بدنه هاي سراميكي به روش پرس پودر نويسنده : تشكري ، شعبانعلي ، گرد آورنده و مترجم محل نشر : تهران ناشر : شركت تحقيقات صنايع سراميك ايران ، مركز نشر سراميك سال : ١٣٧١ نام کتاب : شناخت و كاربرد سراميكها نويسنده : - محل نشر : تهران ناشر : موسسه انتشارات يزد سال : ١٣٧٨ نام کتاب : مباني شيمي فيزيك مواد كاني غيرفلزي : تهيه و توليد سراميكها، مواد نسوز، شيشه ، گچ ، آ هك نويسنده : عباسيان ، ميرمحمد محل نشر : تهران ناشر : گوتنبرگ سال : ١٣٧٨ نام کتاب : توليد چيني آزمايشگا هي : اطلاعات پايه نويسنده : - محل نشر : تهران ناشر : شركت نقره سازي ايران ، مركز آموزش و تحقيقات سراميك ، هسته خودكفايي چيني سال : ١٣٦٩ کتاب : در آمدي بر تعادل فازي در سراميكها نويسنده : برگرون ، كليفتن محل نشر : تهران ناشر : دانشگاه علم و صنعت ايران ، مركز انتشارات سال : ١٣٧٨ نام کتاب : ابزار هاي ساده ساخت محصولات سراميك نويسنده : - محل نشر : تهران ناشر : نشر علوم روز سال : ١٣٨٠ نام کتاب : English for students of Ceramics نويسنده : - محل نشر : Tehran ناشر : the Center for Studying and Compiling University Books in Humanities, SAMT سال : 1378 = 2000 نام کتاب : فر هنگ تئوري و فناوري مواد سراميك ، شيشه ، مصالح ساختماني انگليسي ، آلماني و فارسي نويسنده : مير هادي ، بهمن ، ١٣٢٤- محل نشر : تهران ناشر : بهمن مير هادي : پرديس ٥٧؛ مركز تحقيقات سينا سال : ١٣٨٠ نام کتاب : ١١٤ صد و چهارده ماده اوليه مورد مصرف در صنايع سراميك نويسنده : بابائي نژاد، بيژن محل نشر : تهران ناشر : فني حسينيان سال : ١٣٨٠ نام کتاب : بيلدينگ سراميكس اند ايتس هيستري اين ايران نويسنده : مير هادي ، بهمن ، ١٣٢٤- محل نشر : تهران ناشر : شركت پرديس ٥٧ سال : ١٣٨٠ = ٢٠٠٢م نام کتاب : فر آيند توليد كاشي و سراميكSACMI نويسنده : - محل نشر : اصفهان ناشر : سافو هاشمي زنوز سال : ١٣٨١ نام کتاب : آشنايي با صنعت سراميك همراه با مقدمه اي بر شيمي صنايع معدني نويسنده : امين ابرا هيم آبادي ، محمدحسن ، ١٣٤١- محل نشر : تهران ناشر : شركت تحقيقات صنعتي شيمي پژو هشيار سال : ١٣٨١ نام کتاب : كاشي و تاريخچه سراميكهاي ساختماني در ايران نويسنده : مير هادي ، بهمن ، ١٣٢٤- محل نشر : تهران ناشر : پرديس ٥٧ نام کتاب : آموزش هنر و فن سفال و سراميك نويسنده : گرجستاني ، سعيد، ١٣٢٩-، گرد آورنده و مترجم محل نشر : تهران ناشر : دانشگاه هنر سال : ١٣٧٩ نام کتاب : سفال و سراميك نويسنده : نفري ، بهرام ، ١٣٤٠- محل نشر : تهران ناشر : حس برتر سال : ١٣٧٩ نام کتاب : اين لي و آن لي هاي سراميك و كامپازيت نويسنده : لي سي ، التون محل نشر : تهران ناشر : يار روشن سال : ١٣٨١ نام کتاب : شيمي تخصصي كتابهاي درسي : ٧/٤٦٥ رشته سراميك ، گروه تحصيلي مواد، زمينه صنعت نويسنده : - محل نشر : تهران ناشر : شركت چاپ و نشر ايران سال : ١٣٧٣ نام کتاب : توانتيت سنچري سراميك ديز اين بريتين نويسنده : كيسي ، اندرو محل نشر : Woodbridge ناشر : Antique collector's culb سال : ١٣٨٠ = ٢٠٠١م نام کتاب : آنچه هر مهندسي درباره ي سراميك ها بايد بداند نويسنده : موزيكانت ، سالامون ، ١٩٢٣-م محل نشر : تهران ناشر : نگارش علوم سال : ١٣٨٢ نام کتاب : شكل دادن بدنه هاي سراميكي به روش پرس پودر نويسنده : تشكري ، شعبانعلي ، گرد آورنده و مترجم محل نشر : تهران ناشر : فني حسينيان سال : ١٣٨٢ نام کتاب : آشنايي با فنون عملي هنر سراميك مجموعه مقالات نويسنده : - محل نشر : تهران ناشر : وزارت فر هنگ و ارشاد اسلامي ، سازمان چاپ و انتشارات سال : ١٣٨٢ نام کتاب : انجينيرينگ سراميكس اند سراميك هيستري اين ايران نويسنده : مير هادي ، بهمن ، ١٣٢٤- محل نشر : تهران ناشر : شركت پرديس ٥٧ سال : ١٣٨٠ = ٢٠٠٢م نام کتاب : سراميكهاي مهندسي و تاريخچه سراميكها در ايران نويسنده : مير هادي ، بهمن ، ١٣٢٤- محل نشر : تهران ناشر : پرديس ٥٧ سال : ١٣٨١

تاريخچه سفال و سراميک

تاريخچه سفال و سراميک تاريخچه سراميك در ايران : سفال يكي از مهم ترين و قديمي ترين دست ساخته هاي هنر بشري است كه از آغاز كار سفالگري تاكنون هم چنان پايدار مانده است. مردم سرزمين ايران به سبب موقعيت خاص جغرافيايي و قرار گرفتن بر سر راه شاهراه تمدن ها, نه تنها از نخستين سازندگان آثار سفالي بوده اند بلكه چيره دست ترين سازنده به شمار مي رفته اند. در ايران در چهار منطقه مسكوني, سفالگري رواج داشته است: 1- منطقه غرب كوه هاي زاگرس نزديك كرمانشاهان 2- كرانه هاي جنوبي درياي خزر 3- شمال غرب اذربايجان 4- جنوب شرق ايران در حاشيه كوير و نواحي مركزي ايران نيز سفال هايي با قدمت هشت هزار ساله به چشم مي خورد. كهن ترين اشيائ سفالي بدست آمده در كاوش هاي باستاني ايران اثار مكشوفه از گنج دره تپه در استان كرمانشاه است كه به هزاره هشتم قبل از ميلاد بر مي گردد. همين طور مناطقي چون غتري در جنوب مازندران نزديكي بهشهر (هشتم قبل از ميلاد) و در مرحله دوم منطقه زاغه دردشت قزوين, چشمه علي نزديك تهران و تپه سيلك كاشان. سفال هاي مكشوفه از نقاط مذكور خشن و داراي مغز نرم است كه مواي مانند كاه خرد شده و سبزيجاتريز براي چسبندگي به مخلوط اوليه يعني آب و خاك افزوده اند و چرخ سفالگري هنوز مورد استفاده قرار نگرفته است و همين طور حرارت كوره قابل كنترل نبوده است و سفال كاملا سخت و يكرنگي بدست نمي آمده است و گاهي مغز به علت كمي درجه حرارت خاكستري متمايل به سياه باقي مانده است ( هزاره ششم ق.م.). مرحله بعد سفالسازي تكامل بيشتري مي يابد و و از شن نرم و پودر شن بههمراه خاك استفاده مي كردند تا ظروفي با جداره بسيار رظريف و نازك بسازند. در اين دوره ساخت ظروف با كف مقعر و بدنه محدب آغاز شد. در هزاره چهارم ق. م. با اختراع چرخ سفالگري و استفاده از آن در شكل بخشيدن به ظروف سفالي تحولي جديد در صنعت سفالسازي آغاز مي شود و هم چنين تزيينات روي ظروف تنوع بيشتري پيدا مي كند.

Friday, May 18, 2007

گزارشي از فرازو نشيب هاي صنعت كاشي سراميك در ايران

توليد كاشي و سراميك 248 برابر شده استاز زمان احداث اولين واحد توليد كاشي در ايران حدود 45 سال مي گذرد. روند اين صنعت طي 45 سال گذشته به گونه اي بوده است كه از توليد 500هزار مترمربع در سال 1339 به 124ميليون مترمربع در سال 84 رسيده است (248 برابر). با بررسي طرح هاي در حال اجرا اعم از واحدهاي جديد و طرح هاي توسعه واحدهاي در حال كار پيش بيني مي شود كه روند افزايش ظرفيت در چند سال آينده ادامه داشته باشد و ظرفيت اسمي واحدها در سال 1385 به 270ميليون مترمربع و در سال 1386 به بيش از 330ميليون مترمربع برسد. اين در حالي است كه ظرفيت هاي نصب شده در سال هاي فوق بالاتر از ميزان توليد بوده است. به طور كلي توليد و رشد صنعت سراميك ايران را مي توان به چهار دوره كاملا مجزا تقسيم بندي كرد. 1 - دوره اول از سال 1338 تا سال 1357 سياست گذاري هاي صنعتي قبل از انقلاب در قالب برنامه هاي 5 ساله توسعه و به موازات آن ايجاد زيرساخت هاي لازم در ابتداي دهه 30 به گونه اي شكل گرفت كه سرمايه هاي حاصل از بخش تجاري كشور به مسير ايجاد واحدهاي كوچك و بزرگ صنعتي و توليد هدايت شود. در بخش صنعت كاشي و سراميك ايران نيز مشاهده مي شود كه موسسان و سرمايه گذاراني كه براي اولين بار اقدام به احداث كارخانه كاشي نموده اند داراي پايگاه بازاري بوده و طبيعتا سرمايه حاصله نيز منشا تجاري داشته است. سرمايه گذاري و احداث واحدهاي اوليه كاشي و سراميك براساس شرايط و امكانات ذيل صورت گرفت. 1 - مزيت نسبي مستتر در بسياري از پارامترهاي توليد مانند مواد اوليه، انرژي، نيروي كار و غيره. 2 - تحولات اجتماعي و تغييرات الگوي توليد و مصرف در صنعت ساختمان و گرايش به استفاده از مصالح برتر در سال هاي پاياني دهه 40 و شروع دهه 50 الگوي مصرف در صنعت ساختمان خصوصا در اقلامي مانند كاشي و سراميك نيز تغيير يافته و گرايش به مصرف كالاي لوكس خارجي پيدا كرد. به همين دليل علاوه بر توليد داخلي سالانه يك تا 1/5 ميليون مترمربع كاشي از كشورهاي ايتاليا و اسپانيا وارد كشور مي شود اما شرايط توليد داخلي و بازار رقابتي به گونه اي تنظيم شده بود كه اين ميزان واردات نه تنها هيچ گونه اثر سوء بر توليد داخلي نداشت، بلكه به لحاظ كيفيت و تنوع طرح هاي كاشي وارداتي، زمينه براي ارتقاي سطح كيفي محصولات داخلي نيز فراهم مي شد. 2 - دوره دوم از سال 58 تا 1368 با پشت سر گذاشتن التهابات ناشي از انقلاب و تثبيت نظام جديد سياست گذاري هاي صنعتي كشور بر اساس تز خودكفايي در توليد به جاي واردات شكل گرفت. تاثير اين سياست گذاري در صنعت كاشي كشور در احداث واحدهاي جديد و توسعه كارخانه هاي احداث شده قبل از انقلاب نمايان شد. در سال 1365 با نظارت وزارت صنايع با خريد انبوه براي تعداد ده واحد كاشي شامل چهار واحد كاشي كف هر يك با ظرفيت اوليه 750هزار مترمربع و 6 واحد كاشي ديوار هر يك با ظرفيت اوليه 5/1ميليون مترمربع گشايش اعتبار شد. ماشين آلات كارخانه هاي مذكور از سال 66 تدريجا وارد شد و اولين واحد فوق در سال 1372 و بقيه واحدها تدريجا تا سال 1375 به بهره برداري رسيدند. در اين زمان مجموع ظرفيت توليد كاشي و سراميك ايران به حدود 20ميليون مترمربع رسيد كه نشان دهنده عزم راسخ سياست گذاران صنعتي كشور و مسوولان مربوط به تحقق تز خودكفايي و توليد جايگزين واردات مي باشد. به دليل محدوديت هاي ارزي و همچنين رسيدن كيفيت توليدات كاشي و سراميك كشور به سطح مطلوب كه همانا تامين نسبي نيازهاي داخلي بود، محدوديت هاي تعرفه اي برقرار شد و ورود كاشي و سراميك عملا متوقف گرديد. 3 - دوره سوم از سال 68 تا 79 در اين دوره به دليل پايان يافتن جنگ و تثبيت شرايط داخلي و رونق گرفتن صنايع خصوصا ساختماني و نياز روزافزون به مصالح ساختماني من جمله كاشي و سراميك، روند سرمايه گذاري و رشد صنعت كاشي و سراميك با شتاب بيشتري ادامه يافت و با ورود تدريجي محصولات واحدهاي جديدالاحداث به بازار داخلي و تامين كامل نيازهاي بازار، بخشي از آن نيز روانه بازارهاي بين المللي شد. متوسط رشد سالانه از سال 58 تا پايان 79 (به مدت 20 سال) حدودا معادل 2/8درصد مي باشد كه اين درصد رشد دقيقا براساس پارامترهايي مانند رشد جمعيت و رشد اقتصادي كشور بوده است. 4 - دوره چهارم (از ابتداي سال 1380 تا پايان سال 84 و پيش بيني تا سال 86) همانگونه كه قبلا ذكر شد رشد صنعت كاشي و سراميك ايران طي سه دوره اول (1379 -1338) رشد متوازن و منطبق بر نياز بازار داخلي و توان صادراتي اين صنعت بوده است. با تصويب برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي كشور و ايجاد تسهيلات براي سرمايه گذاري و تشكيل صندوق ارزي هجوم سرمايه گذاران براي احداث واحدهاي جديد با صدور سهل و آسان موافقت اصولي و پرداخت تسهيلات توسط شبكه بانكي كشور شروع شد. به طوري كه ظرف مدت دو سال بيش از 500ميليون مترمربع موافقت اصولي صادر گرديد كه بيش از 220ميليون آن وارد فاز اجرايي شد. توليد و مصرف از نيمه دوم سال 1381 توازن بين مصرف و توليد به هم خورده و آثار مازاد توليد در بازارهاي داخلي به صورت نابساماني هايي در شبكه توليد و توزيع نظير افزايش كميسيون عاملين فروش، افزايش زمان دريافت وجه كالا، عرضه كاشي و سراميك درجه 1 و 2 به قيمت كالاهاي با درجه پايين تر، حذف درجه 1 و 2 از ليست قيمت ها و موارد ديگر نمايان شد. با گذشت زمان و افزايش سريع توليدات و رسوب بخشي از توليدات در سطح بازار و كارخانه ها و افزايش نابساماني ها مرحله ورود به بحران از نيمه دوم سال 1382 شروع شد. در جدول روند افزايش توليد، ميزان مصرف ، ميزان صادرات طي 12 سال گذشته(1384 -1372 و پيش بيني تا پايان سال 1385 نشان داده شده). صادرات روند صادرات و ميزان آن در طي سال هاي 72 الي 82 روند ثابت و بين 5 تا 6ميليون مترمربع در سال در نوسان بوده است و در سال 83 و 84 به ميزان 9351000 و ده ميليون و 862هزار تن رسيده است و آن هم فقط به خاطر اجبار نه به دليل تمايل توليدكنندگان به صادرات بلكه به دلايل ذيل بوده است: 1 - اشباع بازار داخلي و رسوب كاشي در انبارها و كاهش نقدينگي 2 - پايين بودن قيمت هاي صادراتي 3 - افزايش مداوم قيمت تمام شده در ايران و از دست دادن توان رقابت و تحمل تورم دو رقمي هر ساله 4 - كاشي و سراميك ايران در بازارهاي جهاني فاقد BRAND مي باشد 5 - اشباع بازارهاي جهاني اكنون با توجه به واقعيت هاي فوق آيا امكان افزايش جهشي صادرات كاشي و سراميك ايران وجود دارد؟ راهكارهاي خروج از بحران آمار و ارقام نشان از بحران و استمرار آن دارد و مي بايست مسببان اصلي در ايجاد بحران (مجموعه توليدكنندگان و سرمايه گذاران، سياستگذاران صنعتي و شبكه بانكي كشور) هدف اصلي را متمركز بر نجات سرمايه هاي ملي اعم از مادي و انساني كه به سمت اضمحلال و نابودي مي رود، نمايند. متاسفانه عظمت فاجعه و ابعاد آن شايد مانع از تحقق تمام اهداف و حل كليه مشكلات گردد. اما موفقيتي هر چند اندك اولا مي تواند در كوتاه مدت باعث نجات بخشي از سرمايه هاي ملي گردد و ثانيا مي تواند مقدمه اي بر انسجام هر چه بيشتر دست اندركاران و كسب موفقيت هاي بيشتر براي حل كامل بحران در آينده باشد. 1 - توليدكنندگان كاشي و سراميك مي بايد صادقانه بپذيرند كه با روحيه خودمحوري و عدم اعتقاد به جمع مخصوصا تشكيلات صنفي خود يعني انجمن توليدكنندگان كاشي و سراميك ايران و عدم همكاري با آن مسابقه اي به صورت ناسالم ترتيب داده اند كه برگزاركنندگان مسابقه بازندگان اصلي آن و شبكه توزيع خصوصا عاملين فروش برندگان اصلي آن هستند. 2 - تجديد سازمان، اعمال مديريت علمي و كلاسيك، الگو قرار دادن سازمان ها مشابه بررسي نقاط بحران و تنگناها به روش علمي و رفع آنها. 3 - مديريت توليد شرايط فعلي و استمرار آن در سال هاي آينده نياز به تصميم و مديريت جمعي براي برنامه ريزي مقدار توليد دارد. 4 - تعيين تكليف مازاد موجود در بازار و واحدهاي توليدي 5 - حفظ قيمت هاي داخلي 6 - اقدامات جمعي براي بازاريابي در بازارهاي جهاني وزارت صنايع و معادن 1 - صدور هرگونه موافقت اصولي اعم از احداث واحد جديد يا طرح توسعه در كشور را لغو كند. 2 - جلوگيري از ارائه تسهيلات صندوق ارزي و ديگر اعتبارات 3 - همكاري مستمر وزارت صنايع و معادن با انجمن توليدكنندگان سراميك ايران زيرا انجمن با در اختيار داشتن طيف وسيعي از كارشناسان مختلف مي تواند به عنوان بازوي كارشناسي سياستگذاري صنعتي و اقتصادي كشور مورد استفاده قرار گيرد. شبكه بانكي كشور 1 - بازنگري در نحوه بررسي طرح ها 2 - ممانعت از پرداخت هر نوع تسهيلات ارزي و ريالي به واحدهاي جديدالاحداث و طرح هاي توسعه كه در مرحله ايجاد تاسيسات و يا تخصيص ارز براي ورود ماشين آلات و تجهيزات مي باشند. بديهي است پيشنهادهاي فوق صرفا در چارچوب منافع توليدكنندگان كاشي و سراميك نبوده و اصل مهم در اين رابطه حفظ منابع ملي و جلوگيري از تضيع سرمايه ها مي باشد زيرا انجماد سرمايه هاي عمومي به صورت واحدهاي بلامصرف و نهايتا تملك آنها توسط بانك ها به معناي هدر دادن كامل امكانات و سرمايه هاي كشور است و ضد توسعه مي باشند

Thursday, May 17, 2007

کاشی

کاشی
هنگاميكه كلمه كاشي به گوش اكثرمردم مي رسد، بي درنگ واژه كاشي سراميكي درذهن آنها تداعي مي گردد.البته جاي تعجب نيست چراكه كاشي سراميكي بي شك رايج ترين پوشش مورداستفاده درهنرمعماري وتزئين اماكن مسكوني وتجاري محسوب مي شود.كاربردكاشي سراميكي از4000 سال قبل ازميلاد درمصرباستان تا استفاده درسفينه هاي فضايي درعصر حاضر ازتاريخچه اي طولاني برخورداراست. كاشي سراميكي با توجه به ايجاد نمايي زيبا وبه عنوان پوشش رايج، نقش كليدي درمعماري اماكن مسكوني دارد.
كاشي راميتوان درمنازل به عنوان تزئين ديوارها، روي پيشخوان آشپزخانه ورستورانها،محوطه هاي اطراف وان ودوش حمام،فضاي اطراف شومينه وغيره مورداستفاده قرارداد.كاشي سراميكي،فضاي خارج ازمنازل مانندتراس ها،ورودي ها وگذرگاه هاي اطراف منازل،استخرها،فضاهاي اطراف حوضچه هاي آب گرم وسونا،بام ها، ديوارباغ ها، سردرهاي منقوش منازل وحتي نقوش تزئيني روي ديوار خارجي منازل رامزين وباشكوه مي نمايد. طيف بسيار وسيع رنگ، طرح، اندازه ونقش دركاشي ها امكان طراحي وتزئين همه نوع بناهاي سنتي ومدرن را دراختيار نصابان قرارميدهد.
كاشي،به مفهومي وسيع تر،به هرواحد تقريبا كوچك ونازك با شكلي هندسي اطلاق مي شودكه درتعدادزيادجهت پوشش سطوح مورداستفاده قرارمي گيرد.اين بدان معني است كه كاشي لزوما ازجنس سراميك نيست. كاشي هاي انعطاف پذير وينيلي كف و پاركتهاي چوبي دومثال بارز دراين زمينه هستند.بسياري ازسنگهاي طبيعي نظير لوح هاي سنگي، سنگهاي مرمر و مرمر رگه دار نيز مانند كاشي مورداستفاده قرارمي گيرند.نام ديگر اين پوششها،سنگهاي پرداخت شده است.برخلاف سنگ فرش هاي شيارداربااشكال، ابعاد وضخامتهاي گوناگون،سنگهاي پرداخت شده رابا اره هاي مخصوص به ابعادمختلف وبه دوصورت صيقلي يا زبر درمي آورند.كاشي هاي سيماني نيزكه بسيارمشابه مدل سراميكي خودهستند،نوع ديگري ازكاشي ها محسوب مي شوند.
اولين نمونه هاي كاشي سراميكي به دوران ماقبل تاريخ بازمي گردند.اين كاشي هاي زمخت وطبيعي ازخاك رس طبيعي وبه شكل چهارگوش ساخته شده ودرزير نور خورشيد خشك مي شدند.بيش از6000سال قبل واحتمالا درمصر باستان،مردم پي بردندكه پختن كاشي هاي رسي دريك كوره آنها رامستحكم ترومقاوم تردربرابرجذب آب مي نمايد.درهمان دوره كاشي سازان مخلوطهاي متفاوتي ازخاك رس راموردآزمايش قراردادندوآنها راجهت بادوام ترنمودن بدنه كاشي(بيسكوئيت- Bisque) با موادي نظير سنگ گچ پودرشده، سنگ رست،تالك،ميكا يا ماسه مخلوط مي كردند.
مقاومت دربرابر رطوبت رادربعضي ازكاشي ها با افزودن لعاب، دوچندان مي كردندورنگدانه هايي نيزجهت خلق رنگهايي جديد به بدنه كاشي يا لعابها افزوده مي شد.
گرچه روشهاي سنتي توليدكاشي سراميكي طي قرنها همچنان دست نخورده باقي مانده است،ليكن بكارگيري انواع خاكهاي رسي،لعابها وديگر موادگوناگون،تنوع دماي پخت ونيزدفعات پخت باعث توليدكاشيهاي گوناگوني شده است. بايد اذعان داشت كه تركيبات، اندازه،رنگ، بافت ونقش كاشيها بسيارمتنوع وگوناگون است واين سردرگمي خريداررادوچندان مي كند.باوجوداين،اگرخريدارآگاهي كافي ازروشهاي طبقه بندي كاشيها وطرق نصب آنها داشته باشد،حوزه جستجو جهت يافتن بهترين كاشي بسيارمحدودترخواهدشد.
گونه هاي كاشي سراميكي
كاشي سراميكي داراي انواع وگونه هاي متفاوت وبسياري است.اعمال يا عدم اعمال لعاب،مهم ترين عامل تمايز انواع كاشي بشمار مي آيد.ميزان تخلخل كاشي نيز دردرجه دوم اهميت قراردارد.
لعاب: رنگ دركاشي هاي لعاب خورده مي تواند دربافت كاشي واردشده باشد.اين رنگ مي تواند رنگ طبيعي خاك رس يا رنگدانه اي باشدكه قبل ازپخت كاشي به رس اضافه شده باشد.دربرخي موارددركاشي هاي لعاب خورده،رنگ(معمولا مخلوطي ازسيليكات سرب و رنگدانه ها) پس ازپخت بدنه برلعاب سطح اعمال مي شود. سپس كاشي را جهت ممزوج نمودن لعاب با بدنه، مجددا دركوره پخت قرارمي دهند.انواع كاشي هاي لعاب خورده ازبراق روشن تا مات كامل،داراي رنگها،طرحها وبافتهاي سطحي متنوع تري درمقايسه با نوع بدون لعاب هستند
تخلخل:ميزان تخلخل براساس مقدارآب جذب شده توسط كاشي تعيين مي شود.كاشي هاي غيرزجاجي ميزان جذب آبي حدود7درصد يابيشتر،كاشي هاي نيمه زجاجي بين 2تا7 درصد،نوع زجاجي بين6/0 الي 3درصد وگونه غيرجاذب كمتراز5/0 درصد دارند.عموما هرچه زمان پخت ودماي كوره بيشترباشد،كاشي نيززجاجي تر وميزان تخلخل آن كمتر مي گردد.موزائيكهاي زجاجي سراميكي،كاشي هاي گرانيتي وكاشي هاي پرسلاني ازجمله كاشي هاي زجاجي باميزان جذب آب ناچيز محسوب مي شوند.كاشي هاي پرسلاني نيز باهمان مواداوليه لازم براي چيني پرسلاني،جهت پوشش ديواروكف بسيارمناسب هستند.
بسياري ازكاشيهاي بدون لعاب وكاشيهاي Quarry نيز جزء گونه با زجاجي هستند.نوع غيرزجاجي شامل بدنه هاي سفيد،كاشيهاي ديواري لعاب خورده،برخي بدنه هاي قرمز،كاشيهاي دماي پخت پائين وسنگفرشهاهستند.
گرچه لعاب سطح هركاشي مقاوم دربرابرجذب آب است،ليكن كاشيهاي لعاب دارممكن است نسبت به نوع بدون لعاب مقاومت كمتري دربرابرآب ازخودنشان دهند.اين مسئله البته بستگي به ميزان مقاومت تخلخل بيسكوئيت كاشي وضخامت لعاب دارد.بااين وجود،آب ازطريق فاصله بين كاشيها كه با ملات پرمي شود،واردبدنه آنها مي گردد.هنگام انتخاب كاشي مناسب براي مكانهاي مرطوب (نظيراطراف دوش و وان،كف حمام واطراف دستشويي) مسئله تخلخل كاشي اهميت بيشتري پيدا مي كند،چراكه آب جذب شده توسط كاشي هاي متخلخل محل امني براي رشد باكتريها خواهدشدوسرانجام بانفوذبه لايه هاي زيرين باعث شل شدن اتصال بين كاشي وزمينه خواهد گرديد.
كاشي هاي غيرزجاجي يا نيمه زجاجي رانبايددرنماي بيروني مناطق سردسير مورداستفاده قرارداد،چراكه آب جذب شده دربدنه كاشي مرتب يخ زده وآب مي شود ودرنهايت باعث ترك خوردن كاشي مي گردد.گرچه فروشندگان كاشي معمولا كاشيها رابرحسب ميزان تخلخل طبقه بندي نمي كنند،ليكن دراين زمينه داراي اطلاعات كافي هستند.معمولا فروشندگان كاشي،كاشي سراميكي رابه سه دسته كاشي ديواري لعاب خورده،كاشي كف و كاشي موزائيكي طبقه بندي مي نمايند.
درهرطبقه،كاشيهارابراساس درجه مقاومتشان دربرابر شرايط محيطي ومواردي نظيرنفوذ آب،مقاومت دربرابر سايش وضربه گروه بندي مي كنند.اندازه،ضخامت وساختار سطح كاشي ازديگر عوامل مهم وموثردرانتخابي صحيح به شمارمي روند(براي مثال،بدنه هاي مقاوم دربرابر لغزندگي براي كاربردهاي كف مناسب ترهستند).كاشيهاي ديگري كه داراي ويژگيها وكاربردهايي مشابه كاشي هاي سراميكي هستند عبارتنداز:آجروكاشيهاي سيماني.گونه هاي متعددسنگ طبيعي نظيرسنگ مرمر،سنگ لوح،گرانيت و مرمر رگه دار نيز به شكل كاشي يافت مي شوند.اين سنگها وهمچنين كاشي هاي چوبي و وينيل درآينده موردبحث خواهندگرفت.
كاشي ديواري:
كاشي ديواري معمول ترين نوع كاشي سراميكي مورداستفاده عموم است كه دراندازه ها،رنگها وطرحهاي گوناگون يافت مي شود.بيشتركاشيهاي تزئين مرسوم ومنقوش بادست متعلق به اين دسته اند.كاشي هاي ديواري معمولا25/0 الي 375/0 ايچ ضخامت، 3*3 اينچ الي 6*6 اينچ ابعاد ودرشرايطي باابعاد واشكال بزرگتر و متفاوت تري به بازار ارائه مي شوند.ابعادمذكور اسمي والبته دربرگيرنده بندكشي نيزهستند.
معمولا،كاشيهاي ديواري نازك،سبك ومتخلخل بوده وبالايه نازكي ازلعاب(فقط مناسب استفاده روي ديوار)پوشانده شده اند.بااين وجود اين، مي توان آنها را روي پيشخوانها يا كفهايي باميزان ترددكم يارطوبت جزئي ماننداتاق خوابها ياحمامها مورداستفاده قرارداد.
كاشيهاي ديواري رامي توان درمحيطهاي مرطوب نظيراطراف وان ودوش نيز نصب كرد.درچنين شرايطي،معمولا يك لايه بتونه ضدآب راجهت محافظت درزها دربرابرنفوذ آب روي كاشي پخش مي كنند.البته درتعدادي ازكاتالوگها،كاشي هاي ديواري اينچنين طبقه بندي نشده وآنها رابانام طراحشان مي شناسندواغلب، شرايط وسطح مناسب براي نصب كاشي رامشخص ومعرفي مي نمايند.
كاشيهاي ديواري ورقه اي:
كاشي هاي ورقه اي درواقع كاشي هايي هستندكه بانظم وفاصله اي خاص كناريكديگروروي ورق كاغذي خاص،پلاستيك مشبك يايك لايه مشبك پارچه اي قرارمي گيرند.گاهي اوقات نيزبااستفاده ازمقاديركم وينيل،چسب سيليكن يا پلي يوريتاين (Polyurethane) بانام روكش نقطه اي به هم متصل مي گردند.اين صفحات معمولا دراندازه هاي12 اينچ مربع به بالا يافت مي شوند.گرچه كاشيهاي ديواري ورقه اي نيازي به كارپرزحمت درزبندي كاشيهاي تك ندارندودرنتيجه كارنصب رابسيارآسان مي كنند،ليكن به نسبت قيمت،ازكاشيهاي تك باهمان كيفيت گرانترهستند.همچنين ازلحاظ اندازه،رنگ وطرح درمقايسه باكاشيهاي تك محدودترهستند.بعضي ازكاشيها رامي توان روي كفها ياپيشخوانها مورداستفاده قراردادكه البته پس ازنصب، درزها بايدباملات پرشوند.
كاشيهاي داراي ورقه هاي ازپيش چيده:
ازانجاكه اين كاشيها نيازبه پرداخت باملاتهاي ويژه ندارند،لذا يك مرحله جلوترازكاشي هاي ديواري ورقه دارهستند.
ملات درواقع يك لايه انعطاف پذيرپلي يوريتاين،كلريدپلي وينيل يا بتونه سيليكن است كه احتياجي به بتونه وملاتهاي سيماني ندارد.خودورقه ها نيزانعطاف پذيري كافي براي خمش وكشش هنگام كاربرخوردارهستند.اين ويژگي خاص،به نصاب اين امكان رامي دهدتابااستفاده ازقطعات ويژه وكاشيهاي مخصوص لبه كار،عمل نصب رابه خوبي انجام دهد.لوله هاي حاوي بتونه سيليكن براي پوشش فواصل بين صفحات وكاشيهاي حاشيه اي مورداستفاده قرارمي گيرند.معمولا ،دوغاب رابايك ماده شيميايي بازدارنده رشدقارچها وكپكها مخلوط مي كنندتابتوان آن را درمحيط هاي مرطوب نظيرحمامها به كاربرد.
به خاطراستفاده ازاين نوع ماده شيميايي،FDA (انجمن موادغذايي و دارويي) كاربرداين صفحات راروي پيشخوانهاي آشپزخانه ها يا محل طبخ وآماده سازي غذا توصيه نمي نمايد. اين بتونه ها به رنگ سفيد يا ديگر رنگها دربازار موجودند.
كاشي موزائيكي:
هرنوع كاشي به اندازه 2 اينچ (5سانيمتر) مربع يا كوچكتر وتهيه شده ازشيشه يا خاك پرسلاني ريزدانه با مخلوطي ازرنگدانه ها،به عنوان كاشي موزائيكي محسوب مي شود.
اين كاشيهاي زجاجي با دانسيته بالا، ازمقاومت مناسبي درمقابل جذب آب،رنگ پذيري، ضربه،يخ زدگي وسايش برخورداربوده وبه همين دليل مناسب تمامي سطوح هستند.بافت سطوح نيز،داراي تنوع وسيعي متشكل ازصاف وبراق براي ديوارها وسطوح طرح دار(مقاوم دربرابر لغزندگي) براي كفها است.
اين نوع كاشيها به شكلهاي متنوع مربع،مستطيل،شش ضلعي،دايره،اشكي،برگي وگاهي اوقات ساچمه اي يافت مي شوند.بيشترموزائيكهاي سراميكي رابراي نصب راحت تر،برروي صفحه اي ازچسب،پلاستيك،كاغذ مخصوص يا يك شبكه نخي محكم مي چسبانند. به علت اندازه كوچك،مي توان به راحتي آنها را روي سطوح نامسطح وغيرمعمول،استخرها وحوضچه هاي داخل باغها وگلدانهاي مخصوص با شكلهاي موج داروتزئيني مورداستفاده قرارداد.
كاشي كف:
اين نوع كاشي شامل تمامي كاشيهاي مناسب محوطه هاي مسقف وروباز است.اكثركاشيهاي كف لعاب خورده مناسب استفاده برروي پيشخوانها وديگرسطوح افقي تحت فشار،درمعرض سايش ومحلهاي پرترددهستند.معمولا،كاشي هاي كف،سنگين ومناسب نصب روي ديوارنيستند.البته به كمك چسبهاي مناسب ودرشرايطي كه ديوارها براي تحمل وزن اضافي خاصي طراحي شده باشند مي توان ازاين نوع كاشيها روي ديواراستفاده كرد.
كاشيهاي كف معمولا ضخيم ترازكاشيهاي ديوار وبه ضخامت375/0 تا 75/0 اينچ هستند.ابعادكاشيها معمولا 4 الي 24 اينچ مربع است.البته فاصله بندكشي بين كاشيها دراين ابعاد لحاظ شده است.ازميان انواع شكلهاي اين نوع كاشي مي توان به اشكال مستطيلي،شش ضلعي،هشت ضلعي وجناغي اشاره كرد.
انواع رايج كاشي كف عبارتنداز: كاشي هاي بدون لعاب،سنگفرش بدون لعاب وكاشي كف لعاب دار.
كاشي بدون لعاب:
امروزه درصنعت، كاشيهاي كف بدون لعاب به بدنه هاي قرمز پخت وسخت باابعاد ثابت وضخامت حداقل 375/0 اينچ اطلاق مي شود.اين كاشيها با بدنه اي زجاجي يا نيمه زجاجي وسخت براي پوشش محيطهاي داخل وخارج ساختمان بسيارمناسب هستند.
بيسكوئيت نيزمعمولا به رنگ قرمزپررنگ آجري است كه البته بنابه نوع خاك رس دررنگهاي ديگر نيزيافت مي شود.گرچه اكثراين نوع كاشيها به رنگ رس طبيعي هستند،ليكن تعدادي از توليدكنندگان،پيش ازپخت، رنگدانه هايي رابه آن اضافه مي نمايند.سايه رنگهاي به دست آمده عبارتنداز: آبي،سبز،صورتي،كمرنگ،صورتي،ارغواني پررنگ، سفيدخاكستري وخرمايي روشن. كاشيهاي لعاب خورده دررنگهاي روشن ترنيزيافت مي شود.
سنگفرش بدون لعاب:
هرنوع كاشي كف كه درگره كاشي هاي بدون لعاب قرارندارند،بعنوان سنگفرش بدون لعاب شناخته مي شوند.البته عناوين متفرقه ديگري نيز به كارمي روند.سنگفرشهاي بدون لعاب شامل انواع پرسلاني غيرقابل نفوذ تاكاشي هايي بابدنه نرم،مكزيكي دست ساز غيرزجاجي وسنگفرشهاي پاسيو هستند.سايه رنگهاي متنوع وطبيعي سنگفرشها نام ديگري را براي اين كاشيها تحت عنوان سفال بدون لعاب(Terracotta) به ارمغان آورده كه مناسب پوشش كف ومحوطه هاي داخلي وخارجي هستند.امروزه،اكثر كاشيهاي مذكور درايتاليا،اسپانيا،فرانسه ومكزيك توليد مي شوند.
سنگفرشهاي غيردست ساز معمولا داراي بدنه اي سخت،نيمه زجاجي يا زجاجي با ابعادي يكسان وسطوحي تقريبا صاف هستند.ضخامتهاي اسمي آنها بين 25/0 الي 5/0 اينچ است.بيسكوئيت اين كاشيهاي لعابدار يا بدون لعاب ممكن است ازجنس خاك رس طبيعي، سنگ رست،پرسلان يا مخلوطهاي خاك رس وديگر كانيها باشد. سنگفرشهاي مذكور داراي تنوع رنگ و بافت سطحي وتخلخل بالايي هستند.بعضي از آنها بااستحكام بالامناسب گذرگاهها و مناطق پرتردد و برخي نيز زجاجي وبسيار مقاوم دربرابر يخ زدگي وانجماد هستند.
سنگفرشهاي دست ساز با طرحهاي روستايي، كاشيهاي رسي غيرزجاجي با پخت دماي پائين هستند كه با دست شكل داده شده،درقالبهاي چوبي قرارداده شده وسپس تكه هايي ازآنها بريده مي شوند.اكثراين نوع كاشيها اصلا متعلق به مكزيك هستند(وبه همين دليل به سنگفرشهاي مكزيكي معروفند)،ليكن تعدادي نيز از كشورهاي اطراف درياي مديترانه مي آينداين كاشيهاداراي سايه رنگهايي طبيعي واغلب داراي اندازه،ضخامت،شكل و طرح يكساني نيستند.لبه ها معمولا صاف نيستندوممكن است لب پريده يا ترك خورده باشند.طرحهاي سطوح شامل نقش انگشت،ردپاي حيوانات يا ديگر نقشهاي مشابه است.اين ويژگيها درواقع خالق زيبايي چنين سنگفرشهايي هستند،ليكن هنگام چيدن وآرايش كاشيها بايد مراقب بودتا ملات از درز بين كاشيها به بيرون تراوش نكند.از آنجا كه سنگفرشها وكاشيهاي پاسيو آب راجذب مي كنند ودراثر يخ زدن ترك برمي دارند،لذا مناسب محيطهاي خارجي نيستند.سنگفرشها وكاشيهاي كف بدون لعاب را بايد هنگام استفاده درمحيطهاي داخلي با بتونه پوشاند تا از جذب غبار ولكه ممانعت به عمل آيد.بعضي ازبتونه ها همچنين درخششي خاص به كاشيها داده و رنگ طبيعي انها را جلوه اي دوچندان مي بخشند.
معمولا دركارخانجات،به تعدادي ازكاشيهاي كف بدون لعاب بتونه مي زنند تا لايه محافظتي ايجاد شود. دراين شرايط،شما بايد باگذشت زمان لايه بتونه مجددي رابراي محافظت بيشتر كاشي به كارببريد. ازآنجا كه كاشيهاي بدون لعاب به راحتي كثيف مي شوند،معمولا استفاده ازيك لايه بتونه براي كاشيهاي مورداستفاده درسطوح مخصوص مخصوص طبخ و آماده سازي غذا نظير پيشخوانهاي آشپزخانه توصيه نمي گردد.
كاشيهاي كف لعاب خورده:
معمولا دركاتالوگهاي توليدكنندگان،اين نوع كاشي با عنوان كاشي كف لعاب خورده،سنگفرش لعاب خورده يا به سادگي كاشي كف لعابدار شناخته مي شود.اين طبقه بندي به نوع خاك رس استفاده شده بستگي دارد.اكثر كاشيهاي كف از خاك رس قرمز ساخته مي شوند،درحاليكه كاشيهاي ديوار داراي بيسكوئيت سفيدپخت هستند.رنگ دراين نوع كاشي شامل سايه رنگهاي خاكي مات ورنگهاي تيره،روشن، سرد وياطرحدار است.
معمولا،ازكاشي كف لعاب خورده براي پوششهاي داخلي استفاده مي گردد،چراكه بدنه ولعاب اين نوع كاشيها مناب شرايط بيروني نيستند.البته ،لعاب اين نوع كاشيها مناسب شرايط بيروني نيستند.البته،لعاب روي كاشي كف معمولا مقاوم تر از نوع لعاب روي كاشي ديواري است وبه همين دليل مقاومت بالاتري دربرابرسايش دارند.كاشي هاي كف لعب خورده بسيارمناسب پيشخوانهاي آشپزخانه ،ميزها وديگرسطوح افقي پرتردد وتحت فشار هستند.
تعدادي ازكاشيهاي كف لعاب خورده از سطحي مقاوم دربرابر لغزنگي برخوردارند.هنگان نصب اين نوع كاشي درحمام وديگر محيطهاي مرطوب وخيس،دقت كنيد كه كاشيها سطح لغزنده اي به وجود نياورند.بعضي ازاين نوع كاشيها داراي مقداري دانه هاي نرم كاربايد درلعاب هستند كه اين خودلغزنگي سطح كاشي راكاهش مي دهد.
كاشيهاي سيماني
ماده اصلي تشكيل دهنده كاشي سيماني، به جاي خاك رس سيمان است.دونوع عمده اين كاشي عبارتنداز:كاشي مكزيكي سالتيو(saltillo) وكاشي اكسترودشده بابدنه سيماني.
كاشي سالتيو
نام اين كاشي ازنام شهري درشمال مكزيك و محل ساخت آنها گرفته شده است. خاك رس نرم درمعرض خورشيد قرارگرفته واين كاشي ساخته مي شود.جاي انگشت،اثرپاي حيوانات، تركيدن حبابهاي درون آهك،حفرات وسوراخهاي كوچك ناشي ازخروج آهك ازرس همگي به اين نوع كاشي،ظاهري روستايي مي بخشند.
كاشي سالتيو به علت رنگهاي طبيعي،تقريبا لكه داربه نظر مي رسد.به علت داشتن تخلخل بالا،بايد ازبتونه هاي ويژه براي جلوگيري ازكثيف شدن كاشي استفاده كرد.دربعضي مناطق،كاشيهاهنگام تحويل نيز،بتونه اندودشده اند.اين نوع كاشي مناسب محوطه هاي داخلي مرطوب وخيس نيست.
كاشي اكسترود شده با بدنه سيماني
مخلوطي ازسيمان پرتلند،شن وبتون بسيارنرم و ريز دانه،تحت فشارريخته گري شده يااكسترودشده وسپس دركوره اي درمعرض بخار آب داراي با دانسيته بالا ومقاوم دربرابر خوردگي مي شوند.
اين نوع كاشي معمولا داراي ظاهري مشابه كاشي هاي كف بدون لعاب،سنگفرشها وقطعات سنگ وآجر است.رنگهاي مات وكدراين كاشي درسرتاسربدنه پخش شده است.نوع مخصوص كاربردهاي داخلي،دركارخانه با يك لايه بتونه پوشانده شده(به جاي لعاب) تا ظاهري تقريبا براق پيدا نمايد.براي پوشاندن درزهاي بين كاشيها،پس ازنصب مجددا آن محلهارابايك لايه ديگربتونه مي پوشانن. هريك يا دوسال بايداين عمل تكرارشود تا سطح كاشي ازبين نرود.گرچه ميزان تخلخل اين كاشي كمتراز نوع سالتيو است،ليكن اين نوع كاشي مناسب سطوح يا فضاهاي بسيار خيس يا مرطوب نيست.كاشيهاي اكسترودشده كه مناسب استفاده درمحيطهاي خارجي هستند،بايك لايه بتونه نافذ پوشش داده شده اند.اين كاشيها آب راجذب نمي كند،اما درصورت استفاده درمحيطهاي بيروني،بايد ازنوع مقاوم دربرابر يخ زدگي استفاده نمود.هردو مدل سالتيو و اكسترود شده دراندازه هاي استانداردكاشيهاي كف به بازار ارائه مي شوند.البته شكل آنها محدودبه مربع ومستطيل است. وزن آنها نيز مشابه كاشي هاي سراميكي كف با كاشي هاي آجري است.
كاشي آجري:
اين نوع كاشي بانام ديگر آجرهاي كف شامل كاشي هاي سراميكي بدون لعاب است كه از نظر شكل واندازه به آجر واقعي شباهت دارند.بعضي ازكاشيهاي سيماني نيز شبيه اين نوع كاشيهاي آجري هستند.كاشيهاي آجري واقعي وآجرهاي سيماني براي پوشش محوطه هاي اطراف آتشدانها وشومينه ها مورداستفاده قرارمي گيرند.درمحوطه هاي بيروني،ازآنها براي پوشش پاسيوها،اطراف منازل،ماشين روها وغيره استفاده مي شود.آجرهاي كف ازسنگ رست باكيفيت عالي وتحت فشار ساخته مي شوندوبه دليل داستن بدنه اي سخت،مناسب مكانهاي پرتردد نيزهستند.بعضي كاشيهاي سراميكي باظاهرآجر،برخلاف آجرهاي واقعي يا كاشيهاي سيماني درمقابل سايش مقاوم نبوده وبنابراين مناسب پوشش كف نيستند.دراين رابطه بايدازتوليد كننده،اطلاعات لازم رادريافت كرد.به دليل آنكه،اكثرآجرهاي كف(واقعي يامشابه) داراي تخلخل بالايي هستند،لذاپوشش مناسبي براي سطوح مرطوب وخيس به شمارنمي آيند.درصورت استفاده،بايدپيش ازنصب آنهارابالايه اي ازبتونه ضدآب پوشاند.
كاشيهاي ويژه:
اين كاشيهابا ويژگي هاي استانداردكاشي كف وديوار ،براي كاربردهاي خاص تهيه مي شوند.
كاشيهاي تزئيني
كاشيهاي تزئيني كه جلوه هاي از قوه تخيل هنرمنداني متعددهستند،درطرحهاي بسيارمتنوعي به بازارعرضه مي شوند.توليدكنندگان بزرگ كاشي،كاشي هاي وارداتي و داخلي را كه منقوش به دست هستند،درمقاديرانبوه به بازار عرصه مي كنند.طرحهاي متنوع اين نوع كاشيها شامل طرحهاي سنتي دلفت(Delft)، Art Nouveau وطرحهاي مدرن ومعاصرهنري است.بسياري ازتوليدكنندگان بزرگ،هنرمنداني راجهت خلق كاشيهاي منقوش ودستي استخدام مي نمايند.اين عمل دركارگاههاي كوچك هنري نيز انجام مي گيرد.براي مثال،كاشيها راهمانندظروف چيني نقاشي كرده يااسامي خاندان معروفي رابرروي آنهاطراحي مي كنند.كاشيهاي نقاشي شده با دست ،به عنوان يك اثرهنري منحصربفردتلقي شده و براي تزئين پيشخوان آشپزخانه،محوطه اطراف دوش،آب نما، شومينه يا به عنوان نقاشي ديواري مورداستفاده قرارگيرند.تعدادي ازآنهاداراي سطوحي منقوش به تندسيهاهستندوتعدادي ديگربا برشهاي دستي به شكلهايي خاص وغيرمعمول درمي آيند. درصورت سفارشي ساخته شدن از20 الي 100دلاربه فروش مي رسند.البته،اگربه عنوان يك طرح هنري مورداستفاده قراربگيرند،تعدادمحدودي ازآنها مي توانندطرح بسيارزيبايي را به وجودبياورند.به دليل قيمت بالاي كاشيهاي منقوش به دست،عرصه كنندگان كاشي معمولا كاشيهاي تزئيني چاپي را باقيمتي ارزانتر به مشتريان عرضه مي نمايند.محصولات هنري معمولا درفروشگاههاي مصالح ساختماني عرضه نمي شوند.
كاشيهاي آنتيك
مانندديگر آثار هنري وسنتي،كاشيهاي منقوش به دست و آنتيك به قرنهاومكانهاي متفاوتي تعلق دارند.گرچه تعدادي ازاين كاشيها با قيمتهاي بسيار بالا خريد وفروش مي شوند،ليكن اكثرآنها داراي قيمتهاي مناسبي هستند.تمام اين كاشيها درحال حاضر دركلكسيونها قراردارند.
درايالات متحده آمريكا،هنركاشي سازي دراواسط سال1800 شروع شد.كاشيهاي آنتيك شامل كاشيهاي دوره ويكتوريا،كاشيهاي دستي وانواع تزئيني هستند.
جمع آوري كاشيهاي آنتيك يك موضوع بسيارتخصصي و وراي بحث حاضراست.البته اگرعلاقمند به اين هنرهستيد، مي توانيدكتب راهنماي جامعي دراين زمينه بيابيد.بازارانتيك در واقع مكان مناسبي براي يافتن كاشيهاي آنتيك و بهترين راه يافتن كاشيهاي آنتيك،يافتن معامله گران متخصص دراين زمينه است.اگرموفق به يافتن كاشي مورد نظرتان نشده ايد،مي توانيد به شركتهاي متخصص در واردات كاشيهاي منقوش وتزئيني مراجعه كنيد.اگردرخانه اي قديمي ومفروش به كاشي زندگي مي كنيد،شمادرواقع مجموعه اي از كاشيهاي عتيقه و قديمي را دراختيار داريد.
اشكال مختلف كاشي
كاشيهاي ميزان:
واحداستاندارد كاشي سراميكي براي پوشش يك سطح به كاشي ميزان معروف است.كاشيهاي ميزان با اشكال مختلف به تنهايي يا به صورت مجموعه براي خلق طرحهاي متنوع مورداستفاده قرارمي گيرند.هرچهارگوشه يك كاشي ميزان پرداخت نشده است. استانداردترين اندازه اين نوع كاشي براي پوشش ديوار 4.25*4.25 اينچ است. تلرانس ابعادآنها بسته به توليدكننده حدود125/.(+)(-) اينچ است. ضخامت اين نوع كاشي نيزهمين حالت رادارد.به همين علت،نمي توان از كاشيهاي گوناگون توايد كننده هاي مختلف استفاده كرد، چراكه درز بين كاشيها جفت نخواهد شد.ضخامتهاي متفاوت نيز به شما امكان ايجاد يك سطح صاف نمي دهد.
كاشيهاي حاشيه اي(مخصوص ليه سطوح):
هركاشي كه ميزان نباشد،به عنوان كاشي حاشيه اي شناخته مي شود.ازاين نوع كاشيها براي پرداخت نهايي لبه ها و گوشه هاي ديگر كاشيها استفاده مي شود.توليدكنندگان دركاتالوگهاي كاشي،معمولا اندازه ها واشكال مختلفي ازاين كاشيها را ارائه مي نمايند.
كاشيهاي زاويه دار:چپ باز،راست باز،چپ بسته،راست بسته
اين كاشيها،لبه كاررابه حالتي صاف و زاويه دار درمي آورند.
كاشيهاي پيش بندي
كاشيهاي نيمه به نام پيش بندي براي پوشش سطوح باريك مانند قسمت جلوي پيشخوان مورداستفاده قرارمي گيرند.
كاشيهاي پايه:
كاشيهاي مخصوص گوشه هاي كف وحاشيه ها داراي لبه هاي پرداخت شده هستند.ازآنها درفضاهايي استفاده مي شودكه فقط كف،كاشيكاري شده است.
كاشيهاي محدب:
اين كاشيها كه گاهي به نام ربع گردي شناخته مي شوند،براي پرداخت نهايي لبه ها وگوشه هامورداستفاده قرارمي گيرند.اشكال آنها باريك وزاويه پوشش آنها مدور و 90 درجه است.
كاشيها با زاويه منفرجه:
اين نوع كاشيها،درواقع كاشيهاي ميزاني هستندكه يك لبه آنها پرداخت شده ومحدب است.معمولا براي پوشش يك رديف ودركنارنوع پيش بندي به كارمي روند.لبه و حاشيه كار درنهايت بسيارصاف ودقيق خواهدبود.دونوع بارزاين گونه كاشي عبارتنداز:كاشي منفرجه سطح( براي ملات نازك) وكاشي منفرجه شعاعي (براي ملات ضخيم).
كاشيهاي ويژه لبه پيشخوان وظرفشويي:
اين كاشيها برروي لبه بر روي لبه خارجي پيشخوان قرار مي گيرند.لبه برآمده كاشيهاي گلويي ازريختن آب به پايين جلوگيري مي كند.
كاشيهاي گلويي (مقعر)
اين نوع كاشي براي پوشش گوشه هاي زاويه دار صاف به كارمي رود.پوشش گوشه به سمت درون يا بيرون خواهدبود.كاشي گلويي،درواقع گوشه ها راهم سطح كف مي نمايد وخودنيز گوشه اي دريك زاويه ديگرمي سازد.كاشيهاي گلويي داراي لبه هاي پرداخت شده ومناسب پوشش زواياي آبريزگاهها هستند.بعضي ازاين نوع كاشيها داراي لبه هاي پرداخت شده نيستند.ازآنجاكه سطح داخلي اين نوع كاشي فرورفته و گود است،مي توان ازآنها براي گوشه هايغيرعمودي نيزاستفاده نمود.
كاشيهاي قوس دار:
دوقطعه كاشي قوس دار دركناريكديگر،زاويه اي بازبه شكل يك اتصال فارسي (كاملا جفت ومتصل به يكديگر)به وجودمي آورند.
كاشيهاي مدور:گوشه هاي بيروني و دروني:
اين كاشيها،زوايا وگوشه ها رابه شكل مدوروگرد درمي آورند.
كاشيهاي مخصوص حاشيه ولبه هاي استخر:
اين نوع كاشي براي پوشش حاشيه ها ولبه هاي مدور استخرها طراحي شده و بايد با لايه اي ضخيم ازملات مورداستفاده قرارگيرد.
كاشيهاي ويژه لبه پنجره:
اين نوع كاشي با لبه هاي پرداخت شده دريك سمت ولبه هاي مدور درسمت ديگر،مناسب پوشش لبه پنجره هاواتصال به لبه كاشي روي سطح ديوار است.بدون اين نوع كاشي، شما بايد براي اين عمل از دو كاشي استفاده كنيد: يك كاشي ميزان تخت براي لبه پنجره ويك كاشي محدب براي گردكردن حاشيه. كاشي لبه پنجره در واقع عمل نصب را راحت تر مي سازد